Vitruvius

Vitrivius

Marcus Vitrivius  Poll(i)o (+- 85 – 20 v. christus)

Was een Romeinse militair, architect en ingenieur.  

Hij is vooral bekend geworden doordat hij de auteur is van een standaardwerk over de bouwkunst: de architectura. Hij is voornamelijk bekend door dit ene werk, waarin belangrijke theorieën omtrent het bouwen van gebouwen aangedragen worden. Deze stellingen zijn veeleer een samenvatting van gangbare ideeën in de bouwkunde, dan originele visies.

Maar omdat de architectura een van de weinige overgeleverde boeken is over klassieke bouwkunde, is de invloed op de Europese bouwkunst enorm. Hij reikt ook tot aan de ontwerps van steden en tuin- en landschaparchitectuur. De architectura is ook onze voornaamste bron voor Romeinse techniek.

Verhoudingen

Een van zijn belangrijkste stellingen is dat de lengte, de breedtje, de hoogte en de diepte van een gebouw de menselijke maat dienen te weerspiegelen. Leonardo da Vinci’s beroemde tekening Vitruviusman van het menselijk lichaam, passend in een cirkel en een vierkant, is gebaseerd op Vitruvius’ theorie. Vitruvius schreef de afmetingen voor van Curia, de vergaderzaal voor de Romeinse senatoren op het Forum Romanum in Rome. 

Functionalisme

Ook het functionalisme is volgens de aanhangers ervan een bedenksel van Vitruvius. Het functionalisme houdt in dat bij een ontwerp of het gebruik van iets wordt uitgegaan van de functie die het voorwerp heeft. De schoonheid van een gebouw is zo, volgens Vitruvius, terug te vinden in de mate van functionaliteit van het gebouw. Ook beschreef Vitruvius drie zuilorden, waarbij de zuil (ronde pilaar die bijvoorbeeld neoclassicistische bouwwerken vaak ondersteunt) de maat voert.

Herontdekking

Men stelt wel eens dat de renaissance begon in 1416 wanneer de Italiaan Poggio Bracciolini het manuscript van Vitruvius terugvond in een Zwitsers klooster. Hierdoor was de renaissance meer dan een Italiaanse revival van een stijl van eigen bodem. Het werd een ontdekking van een vergeten verleden en het heropvatten van ideeën nodig voor de logische opvolging van artistieke principes. In de renaissance werd Vitruvius vereerd als een unieke bron van overlevering. Zijn taalgebruik, met sterke Griekse inslag werd echter als verwarrend ervaren, waardoor er veel slechte kopieën ontstonden waarbij vooral het Griekse aandeel verwaarloosd of verkeerd geïnterpreteerd werd. Palladio werd geïnspireerd dan niet gemodelleerd volgens principes van Vitruvius.

Tempietto Barbaro algemeen

Aan de voet van de helling staat villa Barbaro. Palladio heeft de kerk ontworpen en staat in contact met de kapel van de villa. De kerk is ontworpen voor de parochiegemeenschap van het dorp Maser. Het is niet met zekerheid te zeggen wanneer de aanvang van de bouwwerkzaamheden zijn geweest. Alleen is duidelijk dat in de fries staat gegraveerd het jaartal 1580. Dat zal het jaar van de ingebruikname zijn geweest. Ook staat in de fries gegraveerd de namen van de beschermheilige Marcantonio Barbar en Palladio. Samen met het Olympisch Theater is de tempel het laatste werk van Palladio.  

Het referentie-model voor de tempel is duidelijk het Pantheon. Ook is het mogelijk dat de reflecties op de palladiaanse tempel convergeren naar de oplossing voor een centraal plan van het project van de Verlosser, dan verlaten ten gunste van de longitudinale variatie, maar gewoon Marcantonio Barbaro had betoogd in persoon.

De plattegrond van het gebouw is innovatief omdat het een combinatie van een cilinder en een Grieks kruis is. Vier grote pijlers dienen als steunberen aan de koepel, die specifiek is geïnspireerd door het Pantheon. Palladio kon hier zijn droom eindelijk zijn droom realiseren, een kerk met een cirkelvormig grondplan. Met de cirkel wil hij laten zien dat het, een eenheid is en die in wezen oneindig is. Zo wil hij uniformiteit en gerechtigheid aan God bewijzen. 

Tempietto Maser

Als een gecentraliseerd plan van Palladio niet werd gekozen voelde hij teleurstelling, en dat wist hij snel te compenseren met de oprichting van de kerk in Maser, die was heel erg een gezamenlijke inspanning met Marc'antonio Barbaro. De Tempietto, zoals de kerk van Maser gewoonlijk wordt genoemd, was een van de laatste werken gepland door Palladio en draagt de namen van opdrachtgever en architect alsmede de datum van 1580 in zijn ‘fries’ (het vlak tussen de architraaf en de kroonlijsten).

Een bul (pauselijk document) dat door paus Sixtus V van 1585 verwijst naar de kerk die nieuw gebouwd is door Marc'antonio Barbaro in het midden van het dorp Maser tegen een kostprijs van zesduizend dukaten. Hetzelfde document geeft aan dat de Tempietto de oude parochiekerk van Maser had moeten vervangen, maar de overdracht werd nooit bereikt. De bul vertelt veel over het doel van het gebouw en de gekozen plaats voor het gebouw. De kerk werd ontworpen om de twee functies van de villa en de parochiekerk te vervullen, en dus werd deze op een prominente plaats op de weg van Asolo naar Treviso, grenzend aan zowel de Barbaro landgoed en het dorp, het gebouw te situeren. Deze situering van de Tempietto kwam overeen met aanbeveling van Palladio,  dat kerken kunnen worden geplaatst buiten de steden en gericht zijn naar wegen, zodat voorbijgangers zouden worden aangemoedigd om hun gebeden te zeggen, maar ook helpt te verklaren waarom de kerk de opdrachtgever als een oogpunt heeft.  

De kerk heeft een gecentraliseerde plattegond, maar het is ruim genoeg om de dorpsbewoners en het huishouden van de villa te onderbrengen.

De Tempietto is ook ongebruikelijk voor zover haar christelijke toewijding is ondergebracht onder een bijnaam denkend aan heidense tempels. In beide gevallen, werden de namen hulde aan de afleiding van een van de meest begunstigde antieke Palladio gebouwen, het Pantheon, die vaak bedacht zijn in reconstructies van oude tempel complexen. Er bestaat een duidelijk verband tussen de Tempietto en de vroegere studies van Palladio voor de Redentore, maar de relatie tussen de Tempietto en het Pantheon zit hem meer in beleving als het detail.

De Corinthische zuilengang en de trapvormige, hemisferische koepel verkondigen een affiniteit met de grote Rotonda in Rome, maar de plattegrond van de kerk is nieuw in de combinatie met de zuilen en het Grieks kruis. De omtrek van het schip wordt bepaald door een cirkel, terwijl de drie kapellen zijn teruggetrokken ver genoeg om het kruis armen te geven. De muren van de kapel dienen dubbel als steunberen voor de koepel. De koepel rust ook  rechtstreeks op de zuilen.

Het stucwerk van het exterieur en het interieur is misschien nog wel meer een weerspiegeling van de smaak van Marc'antonio Barbaro’s dan van Palladio's. Het voornaamste interieurmotief is een triomfboog gevormd door betrokken Corinthische zuilen die de ingang, het altaar en de uitsparingen flankeren.

In de wanden zijn de altaren (aedicules) ingespaard, die een gemeenschappelijk motief in de latere architectuur van Pallado geven. De voornaamste altaren bevatten stucwerk en cijfers ter herdenking van de patroonheiligen van de familie Barbaro. In tegenstelling tot andere kerken van Palladio, is de Tempietto schaars verlicht, maar dat dit toch in overeenstemming is met het doel als een mortuarium kapel voor de beschermheilige en zijn familie. in feite kan de hele kerk worden geïnterpreteerd als een familie gedenkteken, ondanks het ontbreken van grafschriften.

Perfecte kerk volgens Alberti

De Tempietto voldoet aan alle eisen die Alberti had gemaakt voor de ideale kerk, het was gepland in het centrum van een prachtig plein, het is vrij aan alle kanten, het staat op zichzelf op een hoog platform; de perfecte ronding, de rustige halve cirkel van de

onthouding van geschilderde decoratie en het geplande gebruik van beelden: dit alles en meer kunnen worden toegevoegd blijkt Bramante in te liggen van de afdaling van Alberti als de uitvoerder van dierbaarste ideeën. Bramante, chronologisch en artistiek de bemiddelaar tussen Alberti en Palladio, vertegenwoordigt op hetzelfde moment de top van dit trio van grote humanistische architecten. Palladio heeft, aan het einde van zijn leven, het probleem zelf aangepakt van de gecentraliseerde kerk. Zijn kleine kerk in Maser met de strak klassieke portiek volgt het model van het Pantheon, de meest perfecte centrale kerk van de oudheid. In de plattegrond is het een complete cirkel met kapellen in de vier assen van het Griekse kruis, en is de cilinder gewelfd door de rustige hemel van de semi-circulaire koepel. Door het uitsluiten van een segment in de zuil, is het ontwerp gereduceerd tot een onvervalste unie van de twee elementaire vormen, cilinder en semi-cirkel. De muren zijn wit, er zijn geen schilderijen, en de decoratie bestaat uit beeldhouwwerken. Alberti's aanwijzingen voor de perfecte tempel zijn nog steeds geldig, en we kunnen zonder gevaar zeggen dat een verkeerde interpretatie, in weerwil van stilistische veranderingen, dit precies het soort van de kerk is van de schoonheid die zou hebben opgeroepen vóór Albarti.

Palladio The agricultural villa

Er is veel literatuur gepubliceerd over het werk van palladio, en in deze tekst gaat het er vooral over hoe de villa´s zich in het landschap oriënteren. Veel villa´s bevinden zich op vlak landschap, maar er zijn ook villa´s die zich bevinden op een berg of een helling. Dit laatste geval is goed te zien bij de villa Barbaro en de villa Rotonda. Bij deze villa´s is de reflectie naar de symmetrie en het landschap te zien en hoe ze dit samen voegen.

In elk ontwerp heeft Palladio geprobeerd het huis, de tuin en het landschap met elkaar te verbinden. Villa Emo is het voorbeeld van palladio. Al de termen en elementen die hij gebruikt bij het ontwerpen zijn terug te zien in deze villa.

Na het instorten van de handel en een aantal militaire nederlagen, viel Venice terug op zijn eigen geloof, Veneto. De Italiaanse villa´s werden plaatsen van vrede en rust in het midden van de natuur.

De Veneto villa is gemaakt voor iemand die in een boerderij wil wonen. Maar omdat er later (16e eeuw) zoveel interesse was in deze villa´s werden de behoeften aangepast en werden er ook villa´s ontworpen voor klanten met verschillende wensen. Dit gebeurden omdat er op een moment niet genoeg kon worden verdiend met het oogsten van het land.

Het uiterlijk is meestal somber. Palladio zegt dat de huizen uit de oudheid ook geen decoraties bevatten en liet het idee weg te laten om elk gebouw een unieke vorm te geven. Het rijkdom van de eigenaar is pas te zien in het interieur.

De ideale vorm van een hal is vierkant volgens palladio. Het kan op die manier gebruikt worden voor recepties, bruiloften enz. de hal moet in tegenstelling tot de andere ruimtes een openbare ruimte zijn.

een open ruimte of galerij, om het huis geeft een mooi uitzicht over het voorplein. Het geeft ingang naar de verschillende ruimtes in huis en bevorderlijkt het uiterlijk van het huis. De loggia is gecentreerd, samen met de hal, in het huis.

The temple front is een architectonische term voor de voorkant van het gebouw met kolommen en pilaren. Deze benadrukt de hoofdingang tot het gebouw en geeft een status van het gebouw.

De trap naar ingang heeft verschillende redenen. Ten eerst heeft het huis op die etage geen ruimte nodig voor het personeel. Die zijn nu in de kelder geplaatst. Ten tweede zit je op een hoger niveau zodat je het landschap beter kunt bezichtigen en je hebt geen last van de vochtige bodem. Deze trap leidt naar de hoofdingang met daar achter de piano nobile.

De originele tekeningen van de voortuinen is niet bekend, maar aan oude tekeningen/ schetsen is te zien dat de voortuinen een grote open ruimte moet zijn. De vlakke vijvers zijn bijna niet te zien door het hoge gras en er is een lage muur om de binnenplaats.

Het plan moest voldoen aan het geometrie schema. Je kunt de villa´s onderscheiden in 3 types op basis van de zones van het plan. Het eerste type is als het plan bestaat uit gelijke zones. Het tweede type is als het plan bestaat uit een 2:3:2 relatie. Het derde type is als het plan bestaat uit 3 gelijke zones. Het moet dan zo ontworpen zijn zo als het staat in de Quattro libri.

Het landschap moet een introductie zijn voor de villa. De tuin is er om het voorplein te decoreren of het geeft de villa een binnen plaats als de bijgebouwen hier niet voor kunnen zorgen omdat ze te smal zijn

Analyse Villa Barbaro

Palladio's Villa Barbaro
- De villa Barbaro is gebouwd voor Daniele en Marc'Antonio Barbaro rond 1549. Deze gebroeders waren beide experts in architectuur.
- Er zijn een aantal aspecten in villa Barbaro die niet volgens Palladio zijn gemaakt, maar vermoedelijk zouden deze moeten toegeschreven worden aan de invloed van de Barbaro gebroeders.
- De Fresco's (muurschilderingen) in villa Barbaro werden verzorgd door Paolo Veronese. In de muurschilderingen van Veronese vormden de ruïnes van antiquiteit een belangrijk motief, wat vertegenwoordigt werd door onsterfelijkheid en het symbool van leven voor de oude villa's wiens voorbeeld de grondbezitters wensten te volgen. De Leerling van Paolo Veronese, Andrea Sansovino, heeft het stucwerk in villa Barbaro verzorgd.

- In een van de muurschilderingen is villa Barbaro gesitueerd in een fantasierijk antie/oude liefelijk oord. Terwijl in de realiteit de villa Barbaro aan de voet van het Dolomiten gebergte is gesitueerd.
- De hoogte van het hoofdblok is soepel vertolkt. Terwijl de bijgebouwen geen hoogte hebben.
- Aan de achterkant van de villa is een terras met vijver dat door een centraal gelegen monument wordt beëindigd.

- Het gebruik van een frontale ophoging in het aanzicht bleek ook in conflict te zijn met Palladio's eigen ontwerpmethodieken. Het leek erop alsof bij een eerdere versie van villa Barbaro het ontwerp was afgekeurd door de cliënten. Daarom is er een zekere dubbelzinnigheid in de positie van het centrale gedeelte piano nobile. Er is schijnbaar in dit lagere gedeelte van de gebouwde versie een effect gebruikt voor een dubbele orde die, in andere villa's ontworpen door Palladio, enkel werden toegepast wanneer er twee gelijke residentiële verdiepingen waren.
- De werkelijke entree van villa Barbaro is aan de zijkanten van het hoofdblok onder de galerij. Dit gaf het effect om de benadering van de villa te benadrukken. De frontale entree werd alleen bij ceremoniële gelegenheden gebruikt.